Broodje aap-verhalen zijn taaie rakkers
Een man vindt op straat een aanzienlijk geldbedrag. Met enige moeite achterhaalt hij de eigenaar van het geld; een Arabisch uitziende man. De man is dankbaar. In plaats van een vindersloon adviseert hij om rond de kerstdagen uit de buurt te blijven van winkelcentrum Centre-O in Oberhausen. Waar verhaal of broodje aap?
Diverse mensen tipten de politie Twente nadat ze het verhaal gehoord hadden. De politie onderzocht de zaak en kreeg van de collega's in Duitsland te horen dat het verhaal niet op waarheid berust. Het is een onvervalst broodje aap-verhaal. Broodje aap-verhalen zijn verhalen die mensen elkaar als waargebeurd doorvertellen, maar die dat in verreweg de meeste gevallen niet zijn.
Het verhaal over de (mogelijke) terrorist die mensen waarschuwt op een bepaalde dag niet op een bepaalde plek te zijn, dook een paar weken na de aanslagen van 11 september 2001 voor het eerst op op Internet. "Zorg dat je op 6 oktober niet in een winkelcentrum in Birmingham bent", zou een Arabier tegen een vrouw gezegd hebben nadat zij hem geholpen had.
Diverse media berichtten over het verhaal, waarna het een eigen leven ging leiden. Andere steden werden genoemd. Niet alleen in Groot Brittannie, maar ook in de Verenigde Staten en in andere grote steden. Het verhaal kent inmiddels tal van variaties. In sommige versies komt de Arabier geld tekort bij een tankstation, in andere versies betaalt iemand zijn rekening in een restaurant. En in Twente verliest hij een grote som geld die wordt terugbezorgd.
Griepvirus
Zoals dat vrijwel altijd het geval is bij broodje aap-verhalen, wordt het verhaal altijd uit de tweede of derde hand verteld. Het verhaal komt altijd van een vriend die het ook maar weer van iemand gehoord heeft.
Een ander belangrijke aanwijzing dat het hier gaat om een broodje aap-verhaal, blijkt uit het gegeven dat de naam van de eerlijke vinder in het verhaal niet voorkomt, netzomin als andere controleerbare feiten. Dat maakt het erg lastig om te bepalen of er misschien geen kern van waarheid in het bericht zit.
Dankzij de zegeningen van Internet en e-mail verspreiden broodje aap-verhalen zich met een snelheid waar een griepvirus jaloers op zou zijn. De reden dat deze verhalen zich zo snel verspreiden, is dat zij appelleren aan angst. In deze onzekere tijden vinden griezelverhalen dan ook een goede voedingsbodem.
De vraag wie die verhalen dan bedenkt is net zo onzinnig als de vraag wie de eerste kip heeft leren lopen. Broodje aap-verhalen kennen vaak niet een eenduidige bron. Meestal duiken ze opeens op. En als een verhaal eenmaal is opgedoken, duurt het een eeuwigheid voor het in de vergetelheid raakt.
Ontvoering
Berucht in dit geval is het verhaal dat De Volkskrant in 1996 plaatste van de hand van de Vlaamse journalist Jan Haerynck over de ontvoering van een Duits dochtertje uit het pretpark Euro-Dinsey.
Volgens het verhaal zou de tienjarige Nadja Wepper uit Dueren op mysterieuze wijze zijn weggeraakt. Het kind werd teruggevonden in een dienstlift. Donkerbruin geschminkt, met zwaar gestifte lippen, verdoofd of dronken.
De Volkskrant moest al snel nederig toegeven dat het verhaal niet waar was, maar dat het hier ging om een broodje aap-verhaal dat al tientallen jaren in omloop is. Bijna paginagroot bood de krant haar excuses aan aan haar lezers.
Je zou denken dat het verhaal na dit incident in Nederland wel haar langste tijd had gehad. Maar wat bericht de Twente krant Tubantia onder de kop "Ontvoering Ikea Broodje Aap" op 8 oktober 2002? Precies: "bij Ikea in Hengelo zou een kindje zijn ontvoerd. Het zou - kaalgeschoren en gedrogeerd - zijn teruggevonden op het toilet van het woonwarenhuis." Broodje aap-verhalen zijn taaie rakkers.
< < < Terug < < <